Udzielając rodzinie lub przyjaciołom wsparcia finansowego warto czasem kierować się zasadą ograniczonego zaufania i zabezpieczyć przed potencjalnymi kłopotami z wyegzekwowaniem spłaty, sporządzając pisemną umowę pożyczki. Taka umowa może być dowodem w sądzie i podstawą naszych roszczeń o zwrot pieniędzy. W polskim prawie kwestie pożyczek są regulowane przez kodeks cywilny. Przedmiot pożyczki Choć najczęstszym przedmiotem pożyczki są środki pieniężne, prawo stanowi, iż pożyczką mogą być również przedmioty, jednakże tylko oznaczone co do gatunku (innymi słowy, wyłącznie rzeczy posiadające pewne cechy rodzajowe, np. płody rolne, węgiel, 100 litrów oleju opałowego, 300 egzemplarzy tej samej książki itp.). Pożyczkobiorca w umowie zobowiązuje się zwrócić pożyczkodawcy tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku w tej samej jakości. W zależności od decyzji obu stron, pożyczka może być udzielona odpłatnie lub nieodpłatnie. Najczęstszą formę odpłatności stanowią odsetki – ustawowe lub ustalone przez strony (umowne). Należy jednak pamiętać, iż maksymalna wysokość odsetek umownych musi być zgodna z tzw. ustawą antylichwiarską. Oznacza to, iż pożyczkodawca nie może naliczyć odsetek, które są wyższe niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Jeśli jednak tak uczyni i dojdzie do sprawy sądowej, sąd nie uwzględni całości jego roszczeń. Co powinna zawierać umowa Ustawodawca dopuszcza, iż umowa pożyczki może być zawarta w dowolnej formie (także w formie ustnej czy za pokwitowaniem). Niemniej pożyczka, której kwota przekracza 500 zł, dla celów dowodowych powinna zostać zawarta na piśmie. Choć nie ma ujednoliconego formularza umowy pożyczki (zapisy dotyczące poszczególnych punktów mogą być różne), zawsze należy w niej uwzględnić następujące elementy: – Dokładne dane pożyczkobiorcy oraz pożyczkodawcy (imię, nazwisko, data urodzenia, imiona rodziców, adres do korespondencji, numery dokumentów tożsamości, ewentualnie numery PESEL). – Datę i miejsce sporządzenia umowy. – Przedmiot pożyczki (należy podać wysokość pożyczanej kwoty lub jeśli pożyczamy rzecz, dokładnie opisać jej parametry, np. ilość, wagę, rodzaj itp.). – Czas trwania umowy. W tym punkcie określamy termin zwrotu pieniędzy lub wprowadzamy zapis, iż pożyczka powinna zostać zwrócona w ciągu 6 tygodni od wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę (dotyczy umowy zawartej na czas nieokreślony). – Sposób spłaty (w ratach, całościowo) oraz ewentualną wysokość odsetek. W umowie pożyczki można również wskazać sposób zabezpieczenia spłat pożyczki. Zabezpieczeniem pożyczki być np. weksel wystawiony przez dłużnika lub poddanie się egzekucji w akcie notarialnym. Można również uzyskać poręczenie innej osoby lub skorzystać z prawa do zastawu. Natomiast kiedy w grę wchodzą naprawdę poważne kwoty, warto ustanowić hipotekę na nieruchomości pożyczkobiorcy. Przezorność nakazuje również, aby pożyczkodawca dysponował potwierdzeniem wydania przedmiotu pożyczki – dzięki temu będzie mógł odeprzeć ewentualne zarzuty, iż do przekazania pieniędzy lub rzeczy w ogóle nie doszło. Warto więc wystawić oddzielne pokwitowanie, na którym pożyczkobiorca potwierdza odbiór pożyczanych pieniędzy lub przelać kwotę pożyczki na jego rachunek bankowy. Dzięki temu wykazanie w sądzie, iż pieniądze faktycznie trafiły do pożyczkobiorcy, nie będzie stanowiło najmniejszego problemu.