Komisja Nadzoru Finansowego jest organem administracji państwowej, dbającym o bezpieczeństwo, stabilność oraz prawidłowe działanie rynku finansowego poprzez niezależny, zintegrowany nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym, a także nad instytucjami pieniądza elektronicznego. KNF rozpoczęła swoją działalność 19 września 2006 r. na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, przejmując kompetencje Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, a od 1 stycznia 2008 r. także kompetencje Komisji Nadzoru Bankowego. Jej powstanie zostało wymuszone przez zmiany na rynku: rosnące znaczenie międzynarodowych grup finansowych oraz wzajemne przenikanie się produktów finansowych. KNF jest ciałem kolegialnym, w skład którego wchodzą: Przewodniczący, 2 zastępców Przewodniczącego i 4 członków, którymi są: – minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel, – minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel, – prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego wiceprezes Narodowego Banku Polskiego, – przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem ZUS, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, SKOK, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Nadzór nad działalnością Komisji pełni Prezes Rady Ministrów. W jaki sposób KNF kontroluje banki? W ramach nadzoru bankowego KNF podejmuje działania kontrolne, dyscyplinarne oraz regulacyjne. Jest również uprawniona do wydawania licencji (udzielania zezwoleń). Funkcja regulacyjna – na podstawie art. 137 pkt 5 Prawa bankowego KNF może wydawać rekomendacje dotyczące dobrych praktyk ostrożnego zarządzania bankami. Owe rekomendacje są niczym innym jak normami ostrożnościowymi, określającymi minimalne standardy bezpieczeństwa w działalności bankowej. Funkcja dyscyplinarna – warto pamiętać, iż rekomendacje mają jedynie charakter zaleceń i nie są tożsame z ustawą zmuszającą banki do określonych zachowań. Niemniej jednak banki, które łamią prawo bankowe lub próbują ominąć zapisy rekomendacji, mogą zostać przez KNF surowo ukarane. Zwłaszcza gdy zalecenia podają konkretne liczby i wielkości, które bank w swojej działalności powinien uwzględnić, lecz tego nie czyni, KNF ma prawo wymierzyć bankowi karę (wynoszącą maksymalnie 1 mln zł) lub wnioskować o odwołanie jego prezesa. Należności z tytułu nakładanych kar pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa. Trzeba jednak podkreślić, iż zgodnie z przepisami bank może uniknąć kary, jeśli poda ważne powody, dla których nie był w stanie spełnić zapisów rekomendacji. Funkcja kontrolna – obejmuje szereg działań związanych z różnymi obszarami działalności banku i mającymi decydujący wpływ na jego stabilność. KNF może więc sprawdzać sytuację finansową banków, badać, czy dany bank prawidłowo zarządza ryzykiem i przestrzega limitu koncentracji zaangażowań, może również wziąć pod lupę zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek pieniężnych oraz skontrolować zgodność udzielanych kredytów, pożyczek pieniężnych, akredytyw, gwarancji bankowych i poręczeń oraz emitowanych bankowych papierów wartościowych z przepisami. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, zwłaszcza w obszarze zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej, KNF może nałożyć na bank dodatkowy wymóg kapitałowy.