Kredyt kupiecki, zwany inaczej kredytem towarowym lub handlowym, to metoda rozliczeń często wykorzystywana przez przedsiębiorstwa, które nie mają możliwości skorzystania z kredytu bankowego. Kredyt kupiecki posiada formę odroczonego terminu płatności i sprowadza się do zgody sprzedającego na otrzymanie zapłaty po terminie dostawy. Udzielenie kredytu kupieckiego nie wymaga szczególnej formy prawnej – kredyt może być potwierdzony pisemną umową między stronami lub wynikać z ogólnych warunków sprzedaży, a nawet sprowadzać się do wydłużonego terminu płatności określonego na fakturze. Dla wielu przedsiębiorców, zwłaszcza dysponujących zbyt małym kapitałem własnym, kredyt kupiecki stanowi podstawowe źródło finansowania majątku obrotowego. W porównaniu do kredytów udzielanych przez banki z jego otrzymaniem nie wiążą się żadne skomplikowane procedury – nie trzeba przedstawiać dokumentów finansowych niezbędnych do oceny zdolności kredytowej firmy, nie trzeba również spłacać rat kapitałowych ani odsetek. Z tego też powodu kredyt kupiecki jest często nazywany najtańszym kredytem na rynku. Korzyści dla odbiorcy Kredyt kupiecki pozwala przez pewien czas dysponować cudzymi środkami, dzięki czemu firma może zachować płynność finansową. Z tego powodu jest dobrym rozwiązaniem zwłaszcza dla tych firm, które dopiero raczkują na rynku, a więc nie posiadają historii kredytowej pozwalającej na ubieganie się o kredyt bankowy. Z kredytu kupieckiego szczególnie chętnie korzystają firmy działające w branży budowlanej i spożywczej, jednak obecnie nie ma takiej gałęzi rynku, która nie wykorzystywałaby odroczonych terminów płatności. Dziś nawet firmy w dobrej kondycji finansowej, które nie mają kłopotów z regulowaniem należności w terminie, chętnie posiłkują się kredytem kupieckim. Korzyści dla producenta Jak wykazały badania rynku, zamiana sprzedaży z systemu przepłaconego na kredyt kupiecki przyczynia się do nawet trzykrotnego wzrostu zamówień. Dzięki kredytowi kupieckiemu producent może więc znacząco poszerzyć krąg odbiorców oraz uzyskać przewagę nad konkurencyjnymi firmami. Niemniej przedsiębiorstwo decydujące się na udzielenie kredytu kupieckiego, powinno wziąć pod uwagę również takie czynniki, jak stan zapasów magazynowych, wysokość produkcji oraz własną zdolność do wywiązania się ze zobowiązań. Powinno również oszacować, ilu kontrahentom może udzielić kredytu, aby nie wywołać u siebie zatorów płatniczych. Ocena ryzyka Nie da się ukryć, iż strona udzielająca kredytu kupieckiego jest narażona na spore ryzyko. W odróżnieniu od banków nie dysponuje bowiem zbyt wieloma metodami, pozwalającymi sprawdzić wiarygodność oraz wypłacalność klientów. Dlatego w większości firm kredyt kupiecki jest przyznawany przede wszystkim stałym odbiorcom, w stosunku do których firma posiada pełne zaufanie. Klienci nowi, bez sprawdzonej wiarygodności, są traktowani z dużą ostrożnością. Najczęściej stosowaną przez kredytodawców strategią jest strategia „wahadła”, polegająca na tym, iż sprzedawca monitoruje stan zadłużenia odbiorcy i wydaje mu nową partię towaru dopiero po uregulowaniu należności za poprzednią dostawę. Do rzadkości należą firmy, które kredytują wszystkich kontrahentów – reguły są to przedsiębiorstwa o dostatecznie dużej zyskowność w sprzedaży oraz świetnie działającym dziale windykacyjnym. Wyjątkowo ostrożni kredytobiorcy korzystają z usług biur windykacyjnych lub wywiadowni gospodarczych lub też próbują we własnym zakresie szukać informacji na temat wiarygodności swoich klientów, np. w BIG, KRD, biurach komorników, rejestrach handlowych. Zabezpieczenia Aby zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami, firmy niekiedy stosują zabezpieczenia, których celem jest poprawa egzekucji długu lub ochrona własnej płynności finansowej. I tak, sprzedawca może od nabywcy zażądać poręczenia, weksla in blanco, zastawu lub gwarancji bankowej. Najprostszym (i najmniej skutecznym) rodzajem zabezpieczenia jest umieszczenie w umowie zapisu o naliczaniu odsetek karnych za zwłokę. Innym sposobem na zminimalizowanie ryzyka niewypłacalności jest skorzystanie z usługi firmy faktoringowej i wykupienie tzw. faktoringu pełnego. Polega on na zamianie nieprzeterminowanych należności na gotówkę przelewaną na konto przedsiębiorcy przez firmę faktoringową, która potem na własną rękę egzekwuje należności. Dzięki tej metodzie przedsiębiorstwo nie ma problemów z własną płynnością finansową. Firma może również wykupić ubezpieczenie kredytu kupieckiego (jego koszt wynosi średnio ok. 0,55 procent wartości transakcji, a suma ubezpieczenia jest ustalana jest na podstawie obrotu kredytowego). Ochrona ubezpieczeniowa dotyczy tylko tych przypadków, w których brak spłaty należności jest następstwem: przewlekłej zwłoki (opóźnienie w spłacie przekracza 90 dni), prawnej niewypłacalności dłużnika lub faktycznej niewypłacalności dłużnika. Przy czym polisa może mieć charakter jednostkowy (transakcje zawierane z tylko jednym kredytobiorcą ) lub obrotowy – ogół transakcji przeprowadzanych ze wszystkimi kontrahentami. Udział własny ubezpieczonego wynosi zwykle 20-25%.