Opcje są kontraktami, w których jedna ze stron daje drugiej prawo do sprzedaży lub też zakupu określonego instrumentu finansowego. W transakcji zatem uczestniczą sprzedający (zwany też wystawiającym) oraz kupujący.
Opcje kupna
Umożliwiają one zakup danego instrumentu finansowego w określonej ilości, w ustalonym terminie oraz po ustalonej cenie wykonania. Nabywca w tym kontrakcie posiada prawo do zakupu instrumentu, obowiązkiem sprzedającego jest natomiast jego sprzedaż.
Opcje sprzedaży
W przypadku tego rodzaju opcji uprawniają one do sprzedaży w określone ilości, w ustalonym terminie i po ustalone cenie wykonania. Prawem nabywcy jest sprzedaż instrumentu, druga strona ma w obowiązku jego zakup.
Przedmioty kontraktu opcyjnego
Mogą nimi być akcje, towary, kursy wymiany, kontrakty terminowe futures, indeksy czy obligacje. Handel opcjami może następować na giełdzie lub też mieć charakter umowy pomiędzy klientem a instytucją finansową.
Warranty
Są to opcje rozliczane bez pośrednictwa izby rozrachunkowej. Warranty traktuje się jako papiery wartościowe, a każdy z nich posiada swojego emitenta, który gwarantuje realizację praw wynikających z warrantu. Obrót tych opcji może być giełdowy lub pozagiełdowy.
Termin wykonania, rozliczenia i wygaśnięcia opcji
Termin wykonania opcji jest momentem, kiedy to nabywca skorzysta z prawa do jej wykonania. Ze względu na to kryterium opcje można podzielić na:
– europejskie – wykonanie może nastąpić jedynie w dniu wygaśnięcia
– amerykańskie – wykonanie może nastąpić w dowolnym dniu między momentem nabycia a terminem wygaśnięcia
Termin rozliczenia to data, kiedy musi nastąpić fizyczna wymiana towarów lub gotówki (zazwyczaj następuje po dwóch dniach roboczych po terminie wygaśnięcia).
Termin wygaśnięcia jest dniem utraty ważności i utraty wykonalności opcji.
Opłacalność i wykonalność opcji
Jeżeli cena wykonania opcji jest niższa od aktualnej ceny rynkowej danego instrumentu (opcja kupna) lub też jest wyższa (opcja sprzedaży), to mówimy, że opcja jest w cenie (opłaca się ją wykonać).
Jeżeli cena wykonania równa jest cenie aktualnej instrumentu podstawowego, wówczas opcja jest po cenie.
Jeżeli cena wykonania opcji jest wyższa od aktualnej ceny rynkowej instrumentu podstawowego (opcja kupna) albo też jest jest niższa (opcja sprzedaży), wówczas mówimy, że opcja nie jest w cenie.